Πώς μια ταινία γίνεται musical στο Broadway

Για δεκαετίες ο Danny Rubin σκεφτόταν να μετατρέψει το αριστούργημά του «Η μέρα της Μαρμότας» («Groundhog Day», 1993) σε musical στο Broadway, και τελικά το 2016 το πραγματοποίησε.

Danny Rubin

«Πάντα πίστευα ότι η ιστορία θα μπορούσε να δουλέψει με διάφορους τρόπους, κι ήμουν πρόθυμος να το επιδιώξω» εξηγεί ο Rubin, σεναριογράφος της ταινίας από κοινού με τον σκηνοθέτη Harold Ramis. Όμως, η σκηνική μεταφορά έπρεπε να είναι πολύ διαφορετική από το αρχικό υλικό – το να μετατρέψεις το αδιέξοδο του Murray σε μια ολοκληρωμένη musical παραγωγή έπρεπε να είναι πολλά περισσότερα από την απλή επανάληψη του αρχικού σεναρίου, κάτι που φανερώνει όλες τις δυσκολίες που προκύπτουν κατά τη μετατροπή μιας γνωστής ιστορίας σε νέα μορφή.

«Δεν προσπαθούσα να παραμείνω πιστός στην ταινία, δεν προσπαθούσα να αναπαράξω την ταινία την ίδια. Δεν προσπάθησα να αποφύγω τίποτα, αλλά επίσης δεν το κατηύθυνα να είναι ακριβώς όπως η ταινία, ως ο αρχικός σεναριογράφος της. Ήξερα ποιά είναι τα δυνατά σημεία, τι θα μπορούσε να παραμείνει, και ποιά πράγματα θα μπορούσαν να αλλάξουν.»

Η σκηνική μεταφορά της ταινίας στην οποία πρωταγωνιστούσε ο Bill Murray ανέβηκε για πρώτη φορά στο Old Vic στο Λονδίνο, και στη συνέχεια στο Broadway την άνοιξη του 2017, λαμβάνοντας εξαιρετικές κριτικές. Οι κριτικοί εκθείασαν την οπτική του Rubin και των συνεργατών του Matthew Warchus και Tim Minchin, που μπαίνει πολύ πιο βαθιά στους χαρακτήρες της ταινίας, αναδεικνύοντας και πιο μικρούς σε σημαντικούς.

Η εμπειρία του Rubin να αναπτύξει τη δική του ιστορία πάνω από 20 χρόνια μετά είναι, φυσικά, μοναδική, ωστόσο η προθυμία του να μεταφέρει στη σκηνή μια ταινία με μεγάλη απήχηση είναι ενδεικτική μια γενικότερης τάσης. Όπως το «βασισμένο σε πραγματική ιστορία» είναι πια κλισέ στο Hollywood, έτσι και στο Broadway γίνεται πλέον συνήθεια το «βασισμένο στην ταινία».

Μεταφορές αγαπημένων ταινιών και τηλεοπτικών σειρών ως παραστάσεις musical έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά δημοφιλείς στο κοινό τα τελευταία χρόνια, αποτελώντας μερικές από τις πιο επιτυχημένες παραγωγές του Broadway που θυμόμαστε τελευταία.

Η τάση πιθανότατα θα συνεχιστεί: ο «Μπομπ Σφουγγαράκης» ανέβηκε πρόσφατα με ενθουσιώδεις κριτικές, και για τα επόμενα χρόνια έχουν ήδη προγραμματιστεί αρκετές σκηνικές μεταφορές, από το «Frozen» και το «Mean Girls» αυτή τη σεζόν, έως τα «Σκαθαροζούμης», «Ο Διάβολος φοράει Prada» και «Pretty Woman» την επόμενη και για τη συνέχεια. Και αυτές είναι μερικές μόνο από τις επερχόμενες μεταφορές από την οθόνη στη σκηνή που θα διαδεχθούν το «Η μέρα της Μαρμότας» (η οποία με τη σειρά της διαδέχθηκε κάποιες προηγούμενες).

Παρότι το θεατρόφιλο κοινό μπορεί να διψά για νέες μεταφορές γνωστών ταινιών στη σκηνή, η τάση αυτή αποτελεί πρόκληση για εκείνους που είναι υπεύθυνοι να δημιουργήσουν το κάθε έργο musical. Το να δημιουργήσεις μια επιτυχημένη μεταφορά στο Broadway απαιτεί να βρεθεί η λεπτή γραμμή ανάμεσα στο να παρουσιάσεις κάτι καινούριο και στο να ικανοποιήσεις τους πιστούς φαν του πρωτοτύπου. Το να το παρακάνεις σε οποιαδήποτε κατεύθυνση ενέχει το ρίσκο να κατακριθείς είτε διότι αναπαράγεις το αρχικό υλικό χωρίς καμία πρωτοτυπία, είτε γιατί υπερπροσπαθείς να απομακρυνθείς από αυτό.

Chad Beguelin

«Ειδικά όταν έχεις να κάνεις με μια αγαπημένη ταινία, πρέπει να είσαι σίγουρος ότι έχεις κρατήσει εκείνες τις σημαδιακές στιγμές που οι φαν λατρεύουν στην ταινία και περιμένουν να δουν στη σκηνή», λέει ο Chad Beguelin, λιμπρετίστας των «Αλαντίν», «Το Ξωτικό των Χριστουγέννων» και «Ένας τραγουδιστής για τον γάμο μου», ανάμεσα σε άλλα. «Από την άλλη, δεν μπορείς απλώς να παρουσιάσεις στη σκηνή μιαν απλή αντιγραφή της ταινίας, διότι τότε ποιό το νόημα; Οι θεατές θα μπορούσαν απλώς να νοικιάσουν την ταινία, οπότε γιατί να ασχοληθούν; Πρέπει να βρεις αυτή την ευαίσθητη ισορροπία ώστε οι φαν της πρωτότυπης ταινίας να μείνουν ικανοποιημένοι, αλλά και όσοι δεν γνωρίζουν την ταινία καθόλου να μπορούν να μπουν στην παράσταση, να τους συνεπάρουν η ιστορία και οι χαρακτήρες, και να απολαύσουν μια καταπληκτική εμπειρία». Αυτές είναι μερικές από τις πτυχές του ζητήματος που πρέπει να έχουν κατά νου οι λιμπρετίστες όταν αναλαμβάνουν την πρόκληση μιας μεταφοράς.

Συγκεκριμένα, όταν ο Beguelin ξεκίνησε να δουλεύει πάνω στο «Ένας τραγουδιστής για τον γάμο μου», ήξερε ότι έπρεπε να κρατήσει στην παράσταση συγκεκριμένα πράγματα από την ταινία με πρωταγωνιστή τον Adam Sandler - τη γιαγιά που ραπάρει και τον κατεστραμμένο γάμο. Αλλά αποδόμησε ελαφρά κάθε στοιχείο ώστε να δημιουργήσει έκπληξη στους φανς, αλλάζοντας ακόμη και διάσημες σκηνές όπως τη σκηνή του Billy Idol στο αεροπλάνο με μια σκηνή με σωσίες διασημοτήτων, όπως της Cyndi Lauper και του Mr. T.

Ο Beguelin ήρθε αντιμέτωπος με μία ακόμη πρόκληση όταν έπρεπε να προσθέσει νέα μουσική στο musical του «Αλαντίν», το οποίο συμπεριελάμβανε πολλά τραγούδια που είχαν κοπεί από την ταινία της Disney, όπως μελωδίες για τους φίλους του Αλαντίν ή τη μητέρα του. Ως αποτέλεσμα, αναγκάστηκε να προσθέσει νέους χαρακτήρες και να εξαφανίσει κάποιους από τους αγαπημένους του κοινού, όπως τον Abu.

«Αρχικά ξεκινήσαμε με τους Babkak, Alladin, Omar και Kassim που βγαίνουν στη σκηνή τραγουδώντας το “Arabian Nights” και αρχίζουν να διηγούνται την ιστορία», εξηγεί ο Beguelin. «Συνειδητοποιήσαμε ότι το κοινό μπερδευόταν, διότι δεν ήξερε ποιοί ήταν αυτοί, και ήθελαν να ξεκινάει ο χαρακτήρας του Τζίνι από την ταινία. Μπορείς να ξεμακρύνεις λίγο από την ταινία, αλλά αν απομακρυνθείς πολύ το κοινό μπερδεύεται, ειδικά όταν πρόκειται για έναν αγαπημένο τίτλο. Από τη στιγμή που το έχεις κερδίσει και γνωρίζουν τι γίνεται, τότε μπορείς να εισαγάγεις καινούρια στοιχεία.».

Αν και ο Enda Walsh δεν είχε να προσθέσει πολλή καινούρια μουσική για το πρώτο του musical «Once», έπρεπε να ανταποκριθεί σ’ένα πολύ διαφορετικό εγχείρημα, το να μεταφέρει στη σκηνή μία από τις πιο προσωπικές και χαμηλότονες ταινίες του 21ου αιώνα. Κατ’αποτέλεσμα, έπρεπε να ξαναγράψει τον έναν από τους κύριους χαρακτήρες σχεδόν απο την αρχή, παρουσιάζοντάς την ως μια ενεργητική προσωπικότητα με πολύ δυναμισμό, σχεδόν το άκρως αντίθετο από την ερμηνεία της Marketa Irglova ως Κορίτσι στην ιρλανδική ταινία του 2007.

«Ήξερα ότι προκειμένου να το ανεβάσω στη σκηνή έπρεπε να υπάρχουν περισσότερες δυναμικές σε αυτό», λέει ο Walsh. «Επομένως οι χαρακτήρες σίγουρα θα άλλαζαν. Έπρεπε να έχουν λίγο περισσότερο νεύρο, όχι τόσο στον χαρακτήρα του Άντρα, σίγουρα όμως στον χαρακτήρα του Κοριτσιού, ο οποίος έπρεπε να ξαναδουλευτεί στο σύνολο.».

Και σε αυτούς τους παραλλαγμένους χαρακτήρες, οι οποίοι κάποιες φορές βρίσκονται κοντά στο αρχικό υλικό και άλλες φορές ξαναγράφονται από την αρχή, βρίσκεται το μυστικό για μια επιτυχημένη μετατροπή μιας ταινίας σε musical του Broadway. Η πλοκή στο γενικό σύνολο και οι κύριοι χαρακτήρες μπορεί να παραμένουν κοντά στην αρχική ιστορία, αλλά από τα δευτερεύοντα στοιχεία, είτε με το να αφαιρέσεις κάποια είτε με το να αναδείξεις άλλα που δεν είχαν ιδιαίτερη ανάπτυξη στην ταινία, εξαρτάται το αν μία μεταφορά θα είναι επιτυχημένη ή όχι. Για παράδειγμα, η ιδέα του Walsh να συμπεριλάβει τον ιδιοκτήτη του καταστήματος μουσικών οργάνων, ή του Rubin να κάνει τον χαρακτήρα της Rita, του ερωτικού ενδιαφέροντος του Phil Connοr, πολύ πιο σημαντικό και πολυδιάστατο. Οι καλύτεροι λιμπρετίστες πειραματίζονται μέχρι να πετύχουν αυτή την ισορροπία ανάμεσα στο να ικανοποιήσεις τους φαν της ταινίας αλλά και εκείνους που δεν την έχουν δει ποτέ.

Στην τελική, οι σκηνικές μεταφορές στο Broadway δημοφιλών ταινιών ή τηλεοπτικών σειρών γίνονται προκειμένου το κοινό να έχει την ευκαιρία να δει την ιστορία διαφορετικά.

«Αυτό που έκανα ήταν να δώσω στο κοινό την ίδια εμπειρία που είχαν με την ταινία, αλλά ήθελα να τους εκπλήξω ευχάριστα, γιατί έρχονται με λίγο κυνική διάθεση, τύπου “α, άλλη μια ταινία έγινε musical, πόσο τεμπέλικο και εύκολο κέρδος!”», λέει ο Rubin. «Είναι όμως μια ευκαιρία να ξαναβιώσεις κάτι υπέροχο με έναν καινούριο τρόπο μαζί με κοινό, και όχι στο σαλόνι σου. Δεν ήθελα να είναι πολύ οικείο. Μερικές φορές θα τους οδηγήσω σ’ένα οικείο σημείο, και αντί να τους δώσω τη γνωστή εξέλιξη, θα τους δώσω κάτι που δεν είναι οικείο ώστε να τους δημιουργηθεί αυτό το “αχά” και αυτή η αίσθηση ότι κάτι τους συνεπαίρνει, παρόλο που το έχουν δει ένα εκατομμύριο φορές.».

Είναι εύκολο να είναι κανείς επιφυλακτικός σχετικά με αυτή την αυξανόμενη τάση να μεταφέρουν το Hollywood στο Broadway, αλλά όταν γίνεται σωστά, τα αποτελέσματα μπορούν να είναι καταπληκτικά, μεταθέτοντας τα όρια του τι πιστεύαμε ότι είναι δυνατόν στο θέατρο. Οπότε, ηθοποιοί σημειώστε, κάθε φορά που ακούτε ν’ανακοινώνεται μια μεταφορά, μη συμπεραίνετε ότι οι υπεύθυνοι του casting θα αναζητάνε ακριβή αντίγραφα της αρχικής ιστορίας και των αρχικών χαρακτήρων. Θα πρέπει να γίνουν αλλαγές, συμπεριλαμβανομένων και των χαρακτήρων αλλά και των τύπων των ηθοποιών που θα τους υποδυθούν, οπότε, ακόμη κι αν δεν θα ήσασταν κατάλληλοι για τον κινηματογραφικό ρόλο, ίσως είναι η ευκαιρία σας να δημιουργήσετε μια νέα εκδοχή του για τη σκηνή.

Επιμέλεια: Έβελυν Σδούκου